Πώς διενεργείται η βιοψία του μαστού?
Η βιοψία του μαστού διενεργείται με δύο βασικούς τρόπους:
– διαδερμικά, με τοπική αναισθησία και ελάχιστη τομή, οπότε λαμβάνεται δείγμα από την αλλοίωση
– χειρουργικά, με αναισθησία και μεγαλύτερη τομή, όπου εξαιρείται ολόκληρη η αλλοίωση
Η Διαδερμική Βιοψία είναι ελάχιστα επεμβατική, καθώς δεν χρειάζεται γενική αναισθησία και μεγάλες τομές. Διενεργείται υπό τοπική αναισθησία με την είσοδο στο μαστό μιας σχετικά λεπτής βελόνης, είτε διαμέτρου 21G οπότε λαμβάνονται κύτταρα, είτε 14G οπότε λαμβάνονται κυλινδρικά ιστοτεμαχίδια. Η βελόνη κατευθύνεται και εισέρχεται στην ύποπτη αλλοίωση, με κατάλληλη υποβοήθηση. Δηλαδή;
– εάν η βλάβη είναι ορατή στον υπέρηχο, όπως ένα περίγραπτο οζίδιο, η βελόνα κατευθύνεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση
– εάν η βλάβη είναι ορατή μόνο στη μαστογραφία, όπως οι μικροαποτιτανώσεις, η βελόνα κατευθύνεται υπό μαστογραφική καθοδήγηση. Στην περίπτωση αυτή, η βιοψία χαρακτηρίζεται στερεοτακτική και χρησιμοποιείται προηγμένος εξοπλισμός που περιλαμβάνει:
- στερεοτακτική τράπεζα με ακτινολογική λυχνία
- εξειδικευμένο λογισμικό για προσδιορισμό της βλάβης σε 3 άξονες (ύψος Χ, πλάτος Ψ και βάθος Ζ) μέσα στο μαστό και
- κατάλληλη συσκευή που φέρει τη βελόνα λήψης του υλικού, η οποία εφαρμόζει αρνητική πίεση (κενό) και αναρροφά μεγάλη ποσότητα ιστού για ακριβή διάγνωση.
Εάν η βλάβη είναι ορατή μόνο στη μαγνητική μαστογραφία, διενεργείται με παρόμοιο τρόπο, όπως στη μαστογραφική καθοδήγηση, με στερεοτακτικό προσδιορισμό και συσκευή αναρρόφησης.
Η Χειρουργική Βιοψία πραγματοποιείται συνήθως με γενική αναισθησία και ουσιαστικά αποτελεί την αφαίρεση μιας ύποπτης αλλοίωσης και αποστολή της για βιοψία. Αφορά συνήθως σε μη ψηλαφητές μαστογραφικές ή υπερηχογραφικές αλλοιώσεις. Για τη διενέργειά της, προηγείται η σήμανση της βλάβης με κατάλληλο συρμάτινο οδηγό, ώστε η εκτομή να περιορίζεται αυστηρά στην αλλοίωση και όχι τους πέριξ ιστούς. Ο συρμάτινος οδηγός τοποθετείται είτε υπό μαστογραφική καθοδήγηση, σε αλλοιώσεις μαστογραφικές όπως οι μικροαποτιτανώσεις, είτε υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση σε αλλοιώσεις που είναι ορατές στον υπέρηχο ή ακόμη και σε μαγνητικό τομογράφο για τις αντίστοιχες αλλοιώσεις που δεν αναδεικνύονται σε καμία άλλα εξέταση. Τελευταία, χρησιμοποιούνται και άλλες τεχνικές σήμανσης αντί του συρμάτινου οδηγού, όπως με χρωστικές ή ραδιοϊσότοπο.
Η Ταχεία Βιοψία συνίσταται στην αποστολή για βιοψία της ύποπτης αλλοίωσης διεγχειρητικά, ενώ δηλαδή η ασθενής είναι υπό αναισθησία, ώστε να αποφασιστεί η θεραπεία στον ίδιο χρόνο. Στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε σημαντικά στη διαχείριση των παθήσεων του μαστού. Ωστόσο, σύγχρονα το θεραπευτικό πλάνο για μια κακοήθεια καταρτίζεται εφόσον είναι γνωστή η ύπαρξη της νόσου μαζί με τα επιμέρους χαρακτηριστικά της και σε συνεννόηση με την ασθενή, οπότε δεν έχει θέση η διεγχειρητική απόφαση. Οι μόνες περιπτώσεις στις οποίες διατηρείται ο ρόλος της ταχείας βιοψίας είναι στην εκτίμηση του λεμφαδένα φρουρού και υπό προϋποθέσεις στην εκτίμηση των χειρουργικών ορίων σε περιπτώσεις ογκεκτομής και του υποθηλαίου ιστού σε περιπτώσεις υποδόριας μαστεκτομής με διατήρηση συμπλέγματος θηλής-θηλαίας άλω.
Ποιά είναι η προτιμότερη μορφή Βιοψίας;
Κάθε μορφή βιοψίας εφαρμόζεται βάσει συγκεκριμένων αρχών και ενδείξεων. Οι αρχές αυτές είναι:
- Η προεγχειρητική διάγνωση πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή.
- Οι λιγότερο επεμβατικές τεχνικές είναι προτιμότερες των περισσότερο επεμβατικών
- Η ακριβής καθοδήγηση (υπερηχογραφική, μαστογραφική, υπό μαγνητικό τομογράφο) είναι απαραίτητη ανάλογα με το είδος της αλλοίωσης, δηλαδή σε ποια εξέταση αναδεικνύεται καλύτερα και προσεγγίζεται ευκολότερα
- Η επάρκεια του δείγματος είναι μεγάλης σημασίας και καθορίζεται από τη χρησιμοποιούμενη βελόνα και τη σωστή καθοδήγηση.
- Η συνεργασία του ασθενούς είναι απαραίτητη
- Η ταχεία βιοψία έχει πολύ συγκεκριμένες ενδείξεις και δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση καρκίνου του μαστού
Με βάση τα παραπάνω, οι διαδερμικές βιοψίες θεωρούνται προτιμότερες των χειρουργικών και πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ποσοστό μέχρι και 90% των περιπτώσεων που χρήζουν βιοψία. Προϋπόθεση είναι η εξειδικευμένη απεικονιστική καθοδήγηση με προτιμότερη, από άποψη ευκολίας, την υπερηχογραφική, εφόσον η αλλοίωση είναι ορατή.
Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που θα διενεργηθεί χειρουργική βιοψία για λήψη επαρκούς δείγματος, καθώς είναι πιθανό να μην μπορεί να γίνει αυτό με τη διαδερμική μέθοδο. Τέτοιες περιπτώσεις είναι:
- Θέση αλλοίωσης μη προσβάσιμη με την ενδεικνυόμενη διαδερμική βιοψία π.χ οζίδιο σε εν τω βάθει θέση σε μεγάλο μαστό που δεν επιτυγχάνεται προσέγγιση με υπερηχογραφική καθοδήγηση, αποτιτανώσεις κοντά στο δέρμα που δεν μπορούν να ληφθούν στερεοτακτικά κ.α)
- Μικρό μέγεθος αλλοίωσης (< 1 εκ)
- Ετερογενής φύση αλλοίωσης και αλλοιώσεις αγνώστου κακοήθους δυναμικού
- Μικρό μέγεθος μαστού (στις περιπτώσεις στερεοταξίας)
- Αδυναμία συνεργασίας ασθενούς
- Αστοχία διαδερμικής βιοψίας